Warszawa 13-14 VI

Przykładowe dokumenty dot. przebiegu wizyty Papieża w Warszawie z wprowadzeniem dr. Franciszka Dąbrowskiego, Archiwum IPN

13 czerwca 1987 r. po południu Papież został przewieziony z Łodzi śmigłowcem do Warszawy, gdzie tego samego dnia czekało go jeszcze jedno spotkanie – z przedstawicielami środowisk twórczych w kościele pw. św. Krzyża (OO. Misjonarzy). Na spotkaniu zorganizowanym przez ks. Wiesława Niewęgłowskiego było obecnych ponad tysiąc artystów, pisarzy i muzyków. Jan Paweł II podkreślił doniosłą rolę twórców jako wspólnoty ludzi, którzy trwając przy wielorakim warsztacie twórczości służą trwaniu i przetrwaniu narodu. Naród bowiem trwa w swojej duchowej substancji, duchowej tożsamości przez własną kulturę. Nawiązując do przewodniej myśli pielgrzymki – wartości pracy i praw człowieka z niej wynikających, Papież mówił o znaczeniu kultury jako nadrzędnej wobec ekonomii i nadającej jej ludzki wymiar. Istotne były słowa Papieża o wejściu ludzi kultury w bliski kontakt z Kościołem w Polsce jako przestrzenią wolności, której brakuje nieraz im gdzie indziej.

14 czerwca 1987 r., w ostatnim dniu pielgrzymki, Jan Paweł II spotkał się w rezydencji prymasa Polski z przedstawicielami polskiej społeczności żydowskiej. Według opublikowanego tekstu wystąpienia Papież przypomniał m.in. o niemieckim planie eksterminacji Żydów oraz zapewnił o głębokiej solidarności Kościoła z Żydami w ostrzeganiu świata przed ludobójstwem. Następnie Ojciec Święty udał się do kościoła pw. św. Stanisława Kostki, gdzie modlił się przy grobie ks. Jerzego Popiełuszki i spotkał się z rodzicami zamordowanego kapłana. W drodze z kościoła Papież zatrzymał się w kościele OO. Bazylianów przy ul Miodowej.

Najważniejszym wydarzeniem dnia była wielka msza św. na pl. Defilad, podczas której Jan Paweł II ogłosił bp. Michała Kozala beatyfikowanym. W mszy uczestniczyło kilkaset tysięcy wiernych z Warszawy i całej Polski. Mimo licznej obecności sił porządkowych oraz nieumundurowanych agentów bezpieczeństwa, członkom Grup Oporu Solidarności udało się z pomocą ludzi przybyłych na mszę rozwinąć kilkudziesięciometrowy transparent z napisem: „Region Mazowsze – Solidarność – była jest będzie”. Po mszy Jan Paweł II spotkał się z biskupami – członkami Konferencji Episkopatu Polski (KEP), do których skierował przemówienie dotyczące stojącego przed polskim Kościołem wyzwania ideologii dialektycznego materializmu, tj. doktryny sowieckiego totalizmu. Papież odniósł się również do propozycji wysuniętej przez władze PRL nawiązania stosunków dyplomatycznych z Watykanem, zaaprobowanej przez KEP, i zaznaczył, że przywrócenie takich relacji nie tylko jest istotne dla narodu, w którym większość stanowią katolicy, lecz również stawia nowe wyzwania przed Kościołem polskim. Etyczne implikacje nawiązania stosunków dyplomatycznych między Watykanem a PRL oraz rolę Kościoła w nadchodzącym czasie Papież podkreślił słowami: Suwerenność państwowa tylko wówczas odpowiada wymogom porządku etycznego, gdy jest wyrazem suwerenności narodu w tym państwie. Z KEP Jan Paweł II udał się na lotnisko na Okęciu, by powrócić do Rzymu.

W pożegnalnym przemówieniu, wygłoszonym tuż przed wylotem, Papież m.in. wezwał do dialogu i współpracy władzy i społeczeństwa i przypomniał ujęte przez Jana XXIII w encyklice Pacem in terris cztery prawa człowieka: do prawdy, wolności, sprawiedliwości i miłości – jako naczelnych warunków uczynienia życia ludzkiego w Polsce bardziej ludzkim, bardziej godnym człowieka.

dr Franciszek Dąbrowski, Archiwum IPN

Pliki do pobrania